Dodenherdenking

Speech Dodenherdenking 

Datum: 4 mei 2023

Beste mensen, dames, heren,

Elisabeth woonde in oorlogstijd in Raamsdonksveer aan de Haven. Ze was kleindochter van Mozes Kooperberg, die vanaf 1842 met zijn vrouw Trijntje nog 31 jaar in Raamsdonk woonde. De familie had tot 1936 een winkel in Raamsdonksveer en werkte hard. Zoals velen vertrok Elisabeth, jonge moeder in de jaren ‘40, onwetend en gehoorzaam, met haar man en andere familieleden. Ze kwamen niet terug uit Sobibor.

De Jodenvervolging is niet ongemerkt aan onze gemeenschap voorbij gegaan.

Rond de Tweede Wereldoorlog was er in ons land sprake van roof van Joodse bezittingen. Op verzoek van één van onze inwoners heeft het college opdracht gegeven te onderzoeken of hiervan ook in de drie kernen sprake is geweest en of de gemeente hierbij een rol heeft gespeeld. Vorig jaar werd het onderzoeksrapport gepubliceerd over de omgang met joods vastgoed van 1941 tot 1953. Uit dit rapport blijkt dat destijds gemeente Geertruidenberg en Raamsdonk niet betrokken waren bij de roof van Joods vastgoed. Over de landbouwgronden in Raamsdonkveer heeft volgens de regels van toen officieel rechtsherstel plaatsgevonden. Enkele nabestaanden van de betrokken Joodse families hebben aangegeven, dat het rapport nader verklaart wat hun ouders tijdens en na de oorlog hebben meegemaakt.

Ondanks dat de gemeente niet betrokken was bij de roof van Joods vastgoed, was er net na de oorlog geen bijzonder bewustzijn van het leed van de betrokken Joden. De gemeente betaalde bij de aankoop van Joods vastgoed een relatief laag bedrag. Misschien was die zakelijke houding normaal voor die tijd, maar met de ogen van nu moeilijk te begrijpen.

We staan stil bij de vele omgekomen slachtoffers van de Holocaust, burgers, verzetsstrijders, militairen die naar het front zijn gestuurd en nooit meer terugkwamen. We staan ook stil voor hen die vielen voor de vrijheid in oorlogssituaties na de Tweede Oorlog zoals militairen in Nederlands-Indië, Nieuw Guinea en Korea en bij vredesoperaties daarna. Zij vochten voor onze vrijheid.

De Nederlandse Grondwet roept op tot verdraagzaamheid en tolerantie. Bewust zijn van vooroordelen: je doet mensen tekort als je ze terugbrengt tot de kleur van hun huid, hun religie of afkomst. Je kunt in dit land over het algemeen doen en laten wat je wilt: Leven in vrijheid en vrede. Morgen vieren we die vrijheid. Vrijheid die niet vanzelfsprekend is en die op vele plekken in de wereld door oorlog, onderdrukking en geweld onder druk staat.

We zijn bevoorrecht en dankbaar dat we - vandaag alweer 78 jaar - ons dagelijks leven in vrijheid kunnen leven. Laten we ons inzetten om de vrijheid te koesteren en te bewaken zodat onze kinderen en kleinkinderen in een vrije wereld kunnen blijven leven.

“Niet vergeten….”. Dagelijks zeg je het wel een keer tegen jezelf.

Vandaag staan we samen stil,

om wie wij verloren hebben, nooit te vergeten.